Kathmandu onrust, vervolg
Saved by the rain
21 april – 22 april
Vrijdagochtend werden we wakker vanwege de geluiden van druk verkeer op straat. Even dachten we dat de situatie naar omstandigheden weer redelijk normaal was. Het was prachtig weer en we namen ons voor om een stukje te gaan fietsen. Maar eenmaal buiten bleek dat er wederom een curfew was. Die was net ingegaan, maar het was nog redelijk druk op straat, dus we besloten snel nog wat inkopen te doen. In de paar minuten die het kostte om een portemonnee te halen, waren de straten al nagenoeg verlaten. Honden, koeien, ratten en vliegende ratten (duiven) namen weer bezit van de straten.
Deze dag hadden persmensen en dergelijke wel curfew-passen en ook toeristen werden gedoogd op straat. We maakten dus een rondje door de spookstad. De stad was nagenoeg uitgestorven. De Durbar Square area die bestaat uit 3 aaneengesloten pleinen met circa 10 toegangswegen, normaal goed voor een gezellige drukte, was helemaal leeg. Her en der speelden wel wat kinderen of hingen mensen voor hun deur.
Het is wel apart dat men in Nepal onderscheidt kan maken tussen toeristen en Nepalezen met zo’n curfew. In een multiculturele samenleving als die van Nederland zou dan een stuk lastiger zijn. Hier in Nepal kunnen m.n. mensen met een traditioneel Europees of Afrikaans uiterlijk zonder problemen over straat tijdens een curfew.
Sommige westerlingen begaven zich richting de plek waar de rellen op donderdag waren en vrijdag nog meer mensen op de been waren. Niet zo heel verstandig als je weet dat er bij deze rellen minimaal 4 mensen zijn omgekomen en vele tientallen (zwaar) gewond zijn geraakt. Sommige mensen zijn in koele bloede doodgeschoten, een 14 jarige jongen schijnt eerst door een groep van 10 a 15 armed police forces (APF’s) in elkaar geslagen te zijn en toen ie daarna probeerde weg te kruipen werd ie door een volgende groep verder afgerost. Men meldde dat ie later is overleden aan zijn verwondingen (bron: Kathmandu Post).
’s Avonds stormde de security forces een ziekenhuis in om het levenloze lichaam van een van de slachtoffers mee te nemen. De volgende dag cremeerden ze een persoon zonder toestemming en in het bijzijn van slechts één familielid. Een hele grote belediging in de Hindu religie en het ligt voor de hand om te concluderen dat de security forces autopsie op het gemartelde lichaam wilden voorkomen.
Als dit nieuws doordringt tot de menigte wordt men gek en wordt een politiebureautje bestormd, afgebroken en afgebrand. De politie kan ondanks de “shoot on sight” curfew niets doen tegen de woedende menigte.
’s Avonds om 19.00 volgt uiteindelijk een langverwachte toespraak van de koning die er nog slechter uitzag dan normaal. De koning vraagt de Seven Party Alliance (SPA) een nieuwe tijdelijke prime-minister naar voren te schuiven, maar de rest van de regering en het koninklijk huis blijven in tact. Ook prijst hij de security forces voor het in stand houden van hun moedige traditie.
De Verenigde Staten en India (later gevolgd door o.a. de VN, UK, Canada en enkele Europese landen) haasten zich om de toespraak van de koning toe te juichen. Maar bij de Nepalezen valt de holle boodschap bijzonder slecht en direct na de speech is al duidelijk dat zijn zeer beperkte toegeving veel te laat komt en echt niet genoeg is voor de Nepalezen. Ook geloven ze de koning niet meer. Hij heeft al vaker dergelijke uitlatingen gedaan zonder daad bij woord te voegen.
Op BBC en CNN is er gelukkig veel meer aandacht voor Nepal dan 14 maanden terug, tenminste in ieder geval op de Asia edities die wij te zien krijgen. Beide zenders hebben ook meerdere reporters in Kathmandu.
CNN laat helaas wel nog even duidelijk zien waarom er aandacht wordt besteed aan Nepal. Ze formuleren de vraagstelling: “Nepal is maar een klein landje helemaal ver weg in de Himalaya dus waarom zou je je daar druk om maken?”. En beantwoorden deze met: “Kijk naar de geografische positie, het ligt tussen de mega economieën van India en China in en daarom is het dus ook voor ons van belang om te weten wat daar gebeurt”.
Tja, waarom zou je ook “zomaar” fatsoenlijke interesse in je zwaar getroffen medewereldburgers tonen als er geen eigen belang bij gediend is??? BAH !!.
Gezien de slechte ontvangst van de speech van de koning houden we rekening met een nieuwe curfew op zaterdag en besluiten ons niet opnieuw te laten overvallen. Met Sangeeta spreken we af dat als er een curfew is we zullen zorgen dat we, voor die ingaat, buiten het gebied zijn waar hij betrekking op heeft, zodat we samen een fietstocht kunnen maken in een rustigere uithoek van de vallei. Als er geen curfew is, gaan we eerst nog even langs de fietsenmaker voor een reparatie. We staan op 7 uur op, het is prachtig weer en er is geen curfew, dus eerst snel naar de fietsenmaker. Nadat we in het guesthouse zijn teruggekeerd, onze spullen hebben gepakt en naar onze fietsen lopen, komt het bericht dat er toch weer een curfew is die binnen 1 uur ingaat. Helaas, we krijgen wederom een lesje in het aanpassen van onze plannen.
De demonstraties lijken tot een nieuw hoogtepunt te komen, dit op de dag dat in Nederland een onderzoek gepresenteerd wordt waaruit blijkt dat een meerderheid van de bevolking voor het inperken van de (relatief gezien zeer beperkte) invloed van het Nederlands koningshuis is. In heel Nepal gaan er vele honderdduizenden mensen de straat op, meer dan ooit te voren.
In Kathmandu vinden ditmaal grote demonstraties plaats binnen de ringroad en een enorme menigte van minimaal 200.000 mensen rukt op richting het koninklijk paleis. Vanuit het hotel kunnen we een deel van de menigte voorbij horen trekken in een paar straten verder op. Een flink aantal toeristen snelt er met camera’s op af.
De koning beantwoordt het naderende onheil met het afsluiten van het mobiele telefoonnetwerk.
Ondertussen pakken er donkere wolken samen boven het koninklijke paleis en de gehele Kathmandu Vallei. Deze blijken echter geen symbool te worden van de ondergang van de koning, maar in ieder geval voorlopig zijn redding, want niet snel daarna barst een lange zeer zware regenbui los, die afgewisseld wordt met hagel, waarbij er grote stenen naar beneden komen en de temperatuur drastisch daalt. De voor een groot deel schaars geklede menigte wordt mede hierdoor (en door de wapenstokken, rubber en echte kogels van de politie) binnen no-time uiteen gedreven.
Het is niet moeilijk te voorspellen dat we de volgende dag wederom een day-time curfew zullen krijgen.
Op zondag is het inderdaad weer curfew (waar steeds minder mensen, winkels en restaurants zich iets van aantrekken), het mobiele netwerk ligt nog steeds plat en zijn er weer protesten die vooralsnog kleinschaliger lijken maar er wel grimmig aan toe lijken te gaan. Kennelijk is men in afwachting van de reactie van de koning op het ultimatum dat de SPA hem voor zondagavond heeft gesteld. Ze willen zondagavond meer toezeggingen van hem ontvangen. De kans lijkt vrij klein dat de koning daarop in zal gaan en voor morgen zullen we waarschijnlijk wederom protesten en een curfew kunnen verwachten.
Het valt niet mee, maar heel af en toe vind je nog wel eens een Nepalees die de koning in mindere of meerdere mate steunt. Zo spraken we gisteren een handelaar die vond dat het volk zich voor het karretje van de SPA laat spannen, zodat deze persoonlijke macht kunnen verwerven zonder dat die de situatie van het land zullen verbeteren. Domme schapen noemde hij de demonstranten. Een mening waar wij ons wel een heel klein beetje in kunnen vinden. Het handelen van de koning is zeker in de afgelopen maanden bijzonder zwak geweest en zijn positie is echt niet meer houdbaar, maar de SPA lijkt zonder veel inhoud onder het mom van “peace and democracy” de leiding te willen overnemen. Het volk laat zich daardoor leiden en het volk lijdt daarvoor (honger, armoede, pijn, de dood), maar het is volstrekt onduidelijk of de situatie daarna wel zal verbeteren. Onder het mom van slechter kan in ieder geval niet volgt de massa de SPA en voor een deel van onduidelijke omvang ook de maoïsten die nu een verbond met de SPA hebben gesloten.
Oh ja, voor degenen die zich af vragen hoe het met ons gaat. Het is een beetje behelpen en we leven erg mee met de Nepalezen. De ongerustheid valt van de gezichten van vele bekenden (en natuurlijk onbekenden) af te lezen, maar desondanks kunnen ze gelukkig ook nog steeds om genoeg dingen lachen.
We vermaken ons met kleine uitstapjes, bezoekjes van en aan bekenden, lezen, films, etentjes en hebben een zonovergoten dakterras. We kunnen “gewoon” ons werk blijven doen. Onze bewegingsvrijheid is in ruimte en tijd een beetje beperkt, maar er blijft voldoende over. Er zijn nog voldoende restaurants en winkels open waar wij wel gewoon ons eten kunnen blijven kopen. En wij hebben “natuurlijk” de keuze om het vliegtuig te pakken en weg te gaan, een keuze die wat ons betreft voorlopig niet aan de orde is. Een beetje rare situatie dus en we hopen van harte dat deze extreme situatie zo snel mogelijk achter de rug zal zijn.
