Onrust in Kathmandu
11 – 16 april
Na een vrij vermoeiende reis van zo’n 25 uur kwamen we woensdagochtend tegelijkertijd met de koning en koningin van Nepal aan op het vliegveld van Kathmandu. Al tijdens de landing viel het op dat er weinig voertuigen op straat waren en juist ontzettend veel voetgangers. Na een aantal onrustige dagen van stakingen en curfews (avondklok, maar dan ook overdag) was het deze dag onduidelijk of er een staking en/of curfew was of niet. De overheid had voor het gemak gewoon maar niets van zich laten horen. Om extra duidelijk te maken dat wij toeristentransport waren, moest Arno voorin de minibus van het guesthouse plaatsnemen. Aangekomen in het guesthouse bleek de door ons gereserveerde kamer niet vrij te zijn vanwege de situatie in Nepal. Waar wij een uitgestorven Kathmandu hadden verwacht, was het juist extra druk omdat veel mensen hun plannen voor een trekking hadden uitgesteld of afgeblazen.
Na een verfrissende douche gingen we op weg naar restaurant 1905 om een aantal bekenden te ontmoeten. Ineens waren alle winkels dicht of winkeliers druk bezig hun shopje te sluiten, dit zonder duidelijke aanleiding. Aangekomen in het restaurant was het leuk om iedereen weer te zien, maar de sfeer is zeer bedrukt. Politie en leger hebben de afgelopen dagen hardhandig en agressief ingegrepen bij grotendeels vreedzame protesten, de koning lijkt geen centimeter te willen toegeven. De foto’s in kranten zijn shockerend. Dat deze geplaatst worden is op zich wel verrassend. Een jaar eerder werden de media zwaar gecensureerd en waren er nauwelijks negatieve berichten over de regering. Vorig jaar waren de Nepalezen nog mild in de wijze waarop ze de acties van de koning afkeurde, nu is de stemming uiterst negatief.
De volgende dag besteedden we aan het doen van inkopen om ons “appartement” een beetje leefbaar te maken en we bestelden twee fietsen. Naar later bleek hadden we dat ook niet veel later moeten doen, want door de stakingen zijn fietsen razend populair, maar door deze stakingen kunnen er ook geen nieuwe fietsen meer worden aangevoerd en waren de voorraden in de Kathmandu vallei dus snel uitverkocht.
Nepalees Nieuwjaar
’s Avonds zouden we naar een New Years party gaan (op vrijdag 14 April, begon het Nepalese nieuwjaar 2063), maar vanwege de avond curfew van 23.00 uur tot 03.00 uur waren alle feesten afgelast en vanwege de situatie hadden veel Nepalezen ook niet echt zin in een feestje. Met Nepalese vrienden gingen we voor een nieuwjaarsetentje die dan ruim op tijd zou eindigen naar hotel Annapurna. Toen de groep net verzameld was, kwam via het net weer werkende mobiele telefoonnetwerk het bericht binnen dat de curfew was ingetrokken. Het was een gezellige avond en even voor twaalven werd het nieuwe jaar nog enthousiast ingeluid, waarna de meeste aanwezigen naar de dichtstbijzijnde tv gingen om naar de nieuwjaarsboodschap van de koning te luisteren. Ons Nepalees was te slecht om ook maar iets van zo’n boodschap te begrijpen, maar de zwijgzame gezichten van de toehoorders spraken boekdelen. Uit de boodschap bleek geen enkele concrete stap om iets aan de huidige situatie te doen, maar ook geen enkel begrip voor de hevige emotie die onder de Nepalese bevolking leeft. Om 00.30 uur was iedereen vertrokken, wij gingen nog een afzakkertje halen bij restaurant 1905.
De volgende dag sliepen we eerst maar flink uit en gingen vervolgens op pad om onze fietsen op te halen. Deze bleken nog niet klaar omdat de winkelier vanwege de nodige rellen in de omgeving van zijn werkplaats de fietsen nog niet had kunnen afmonteren. We liepen het hele eind weer terug en enigszins verhit kochten we ergens iets te drinken om dit op de stoep te nuttigen. We hadden de flesjes nog niet opengemaakt of recht voor ons neus werd een jochie door een taxi van zijn fiets gereden. Na een korte vlucht door de lucht, landde hij op het weinig meeverende asfalt. Het leek er op alsof de taxi vol met rijke Nepalezen wilde doorrijden, maar die werd door omstanders naar de kant gedirigeerd. Gelukkig bleek de schade aan het jochie en de fiets niet al te groot en ter plekke werd de zaak afgedaan, waarna het ventje met de kapotte fiets de aftocht blies.
’s Avonds kwam een bekende langs om de nodige spullen ophalen die we voor hem hadden meegenomen en wisselden we informatie uit. Hierbij en uit de kranten kwamen onder andere de volgende berichten naar voren:
– zware mishandelingen van betogers en toevallige voorbijgangers door leger en politie: o.a. gehandicapte mensen die door meerdere agenten in elkaar geslagen worden en mensen die met loden pijpen op hun hoofd worden geslagen, waarbij dit soms leidt tot gebroken schedels
– politie die donaties voor de slachtoffers in beslag nam
– politie die bloeddonaties voor de slachtoffers onmogelijk maakt
– politie die betogers van achteren beschiet met tientallen gewonden tot gevolg
– een twintigtal gearresteerde toeristen die een betoging bijwoonden
– arrestaties en beschietingen van demonstrerende advocaten
– een Duitse dokter die naar Nepal getogen was om de gewonden te helpen werd mishandeld, gearresteerd en het land uitgezet.
Nieuwe fietsen ophalen
Zaterdagochtend konden we van kamer wisselen, waarna we een nieuwe poging gingen doen om de fietsen op te halen. Er reden al geen bussen en motorriskja’s de afgelopen dagen, maar nu reden er ook geen taxi’s meer en ook de meeste winkels en restaurants waren dicht. Van de winkels die nog open waren, had het merendeel de rolluiken grotendeels gesloten, waar je dan nog wel onderdoor kunt kruipen om in de zogenaamd gesloten winkel toch inkopen te kunnen doen. Aangezien we geen zin hadden om weer het hele eind naar de fietsenwinkel te moeten lopen met grote kans dat ie dicht zou zijn, huurden we bij een ander 2 fietsen en gingen zo maar even kijken of die fietsen nu wel klaar waren, wat nu het geval was. Arno vertelde de handelaar dat ie vast één fiets zou meenemen, waarbij ie met een zeer vragende blik werd beantwoord. Na een korte stilte kwam uiteindelijk de vraag, hoe je nu in vredesnaam een 2e fiets kan meenemen op de fiets. Wat voor ons de normaalste zaak van die wereld is, was voor deze mensen en de buren kennelijk heel ongewoon, want vele mensen keken hun ogen uit hoe de fiets aan de arm werd meegenomen. Ook onderweg kregen we nog vele opmerkingen en gebeurde er bijna ongelukken omdat mensen te lang bleven omkijken naar deze “vreemde vertoning”.
Nepalese lunch en hulp in huishouding onwel?
Nadat we één fiets bij het guesthouse hadden afgezet, fietsten we naar Harisiddhi, een klein plaatsje zo’n 10 kilometer ten zuiden van Kathmandu, waar Sangeeta onlangs een huis heeft gekocht. Het enige voordeel van al die stakingen en curfews is dat het op straat heerlijk rustig is en de lucht relatief schoon.
In haar fraaie nieuwe woning in Harisiddhi had Sangeeta voor ons een heerlijke dal bhat lunch geprepareerd. Het meisje dat haar in het weekeinde regelmatig komt helpen in de huishouding lag te slapen op het dakterras. Na een uur of vier vond Sangeeta het toch wel eens tijd dat ze wakker zou worden, maar ze was met geen mogelijkheid wakker te krijgen. Roepen, schudden, zachte tikjes in haar gezicht en zelfs wat water hielpen niet. Ondanks dat ze nog ademde en een goede “pols” had, werden we daar aardig nerveus van en haalden er snel een dokter bij. Deze onderzocht haar, maar kon niets bijzonders ontdekken, behalve dat ze nog steeds niet wakker was. Er werd besloten om het nog even aan te zien en dat de dokter een uurtje later nog eens zou komen kijken. Toen die kwam, was ze eindelijk wakker en zich niet bewust van hetgeen gebeurd was, vroeg ze verbaasd en geïrriteerd waarom men toch allemaal van die rare vragen aan haar stelde, “ze had gewoon lekker geslapen, maar voelde zich wel wat duizelig”.
herdenkingsdienst Maitghar
In de schemering reden we naar huis waarbij we in het zuiden van Kathmandu bij Maitighar langs een grootschalige stille en vreedzame herdenkingsdienst reden waarbij duizenden kaarsjes werden ontstoken voor de martelaren van de “people’s movement”, de paraplu-naam waaronder de meeste protesten plaatsvinden.
Weer een staking
Ook vandaag, zondag 16 april, lag het openbare leven weer stil door de staking van de 7 politieke partijen. Samen met ook een groot aantal Nepalezen vragen we ons sterk af wat het nut van deze stakingen zijn. Men kan toch ook protesteren zonder blokkades?? Met name de allerarmsten hebben het meest te lijden onder deze vorm van protest: ze hebben geen inkomsten meer en de prijzen van sommige verse producten waren afgelopen vrijdag al vervijfvoudigd. Een kleine groep armen die wel van deze stakingen kunnen profiteren zijn bijvoorbeeld de riksja-rijders. Die zien hun kans schoon om met enorme woekerprijzen wat bij te verdienen.
In de hotels en winkels in Thamel worden toeristen vandaag opgeroepen om bloed te doneren en deze middag deel te nemen aan een protest op een plein in Thamel. Reeds een uur of vier voor aanvang van deze demonstratie die georganiseerd is door het Nepal Board of Tourism welmelde het op het plein van de politie en de pers. Zelf hebben wij onze sterke twijfels of toeristen zich in deze situatie moeten mengen. Zeker gezien het feit dat ondanks grootschalige protesten van enkele tienduizenden demonstranten, nog altijd het overgrote deel van de Nepalese bevolking én van de inwoners van Kathmandu zich ook niet inlaat met actief protest. Het is ook niet altijd duidelijk welk protest welk doel dient en voor welke partij het is. Veelal vindt men het gebruik van het toverwoord democratie voldoende en acht daarbij nadere toelichting kennelijk overbodig.
